Cerkwie łemkowskie w Krynicy i okolicach

Miasto Krynica-Zdrój, photo by Henryk Bielamowicz, CC-BY-SA-4.0, Wikimedia Commons

Łemkowie to jedna z czterech mniejszości narodowych uznanych w Polsce. W przeszłości zamieszkiwali oni przede wszystkim obszary wzdłuż głównej linii Karpat Wschodnich. Ich historia jest silnie związana m.in. z Krynicą Zdrój. To właśnie w okolicach naszego miasta przebiega Krynicki Szlak Cerkwi Łemkowskich. Część z budowli jest murowana, a część drewniana – z pewnością każda z nich jest warta odwiedzenia. Które cerkwie odwiedzić? Sprawdź!

Cerkiew Równego Apostołom Księcia Włodzimierza, ul. Cmentarna 3, Krynica Zdrój

Ta prawosławna cerkiew powstała w latach 1983-1996. Jej wiek nie jest więc imponujący, jednak budowla zdecydowanie zasługuje na uwagę. To jedyna cerkiew na ziemi sądeckiej, która powstała po zakończeniu II wojny światowej.

Mimo iż jest stosunkowo młoda, to zachowano w niej elementy charakterystyczne dla sakralnego budownictwa Łemków. Charakterystyczne dla budowli są:

• Ściany z cegły,
• Wielopołaciowy dach z 6 wieżami – na szczytach wież znajdują się okrągłe hełmy z prawosławnymi krzyżami,
• Scena ukrzyżowania Jezusa wyryta w drewnie wewnątrz obiektu,
• Obrazy bułgarskiego mistrza malarstwa – Christo Prodanova,
• Rzeźby Józefa Citaka.

Cerkiew św. Piotra i Pawła, ul. Kraszewskiego 177, Krynica Zdrój

Grekokatolicka cerkiew św. Piotra i Pawła powstała w latach 1875-1879. Jest więc zdecydowanie starsza od opisanej wyżej cerkwi prawosławnej.

Charakterystyczne elementy cerkwi to:

• Cztery boczne ołtarze z XIX wieku,
• Cegła i kamień jako główny budulec wykorzystany do wzniesienia obiektu,
• Częściowe otynkowanie i pokrycie blachą,
• Połączenie różnych stylów,
• Zachowanie elementów architektonicznych charakterystycznych dla budownictwa sakralnego.

Cerkiew św. Piotra i Pawła to największa murowana cerkiew na terytorium Łemków.

Cerkiew pod wezwaniem Opieki Najświętszej Marii Panny, ul. Słotwińskiego 50, Krynica Zdrój

Budowla została wzniesiona w latach 1887-1888. Powstała w miejscu dawnej cerkwi, którą w 1796 roku strawił pożar. Obecnie budowla pełni funkcję kościoła parafialnego pod wezwaniem Serca Jezusowego.

Wewnątrz drewnianej budowli znajdują się m.in.:

• Lichtarz z XIX wieku w stylu barokowo-klasycystycznym,
• Barokowe tabernakulum z XVIII wieku,
• Ołtarz projektu Jana Zawiejskiego,
• Obrazy Serca Jezusowego i św. Józefa.

Cerkwie łemkowskie w sąsiedztwie Krynicy Zdroju:

• Dawna cerkiew grekokatolicka pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty w Muszynce – budowla z 1689 roku, częściowo odnowiona w XVII wieku, przejęta przez kościół rzymskokatolicki w roku 1947.
• Dawna cerkiew grekokatolicka św. Kosmy i Damiana w Bereście – świątynia z 1842 roku, o trójdzielnej konstrukcji z 3 wieżami. Dziś kościół rzymskokatolicki.
• Dawna cerkiew grekokatolicka św. Michała Archanioła w Mochnaczce Niżnej – budynek wzniesiony w XVII wieku i przebudowany w 1846 roku. We wnętrzu znajduje się m.in. zabytkowy ikonostas z XVII-XVIII wieku, 2 ołtarze barokowe z XVII wieku i ambona z XIX wieku. Dziś budowla jest kościołem rzymskokatolickim.

Interesuje Cię historia i kultura Łemków? Śledź nasz blog – wkrótce pojawią się tam inne wpisy na temat tej ciekawej mniejszości narodowej.

7 października 2019