Nikifor – niezwykły artysta z łemkowską duszą. Historia, dzieła, Muzeum Nikifora w Krynicy Zdroju

Krynica Zdrój to miasto, które zachwyca na wiele sposobów – górskim krajobrazem, przyrodą, bogactwem wód mineralnych, ciekawą historią, bezcennymi zabytkami, interesującymi wydarzeniami kulturowymi, a także… artystyczną tradycją. Z miastem związanych było wielu uznanych twórców, jednak żaden z nich nie wywarł tak wielkiego wpływu na światową sztukę, jak Nikifor Krynicki. Kim był? Czym wyróżniały się jego dzieła? Jak upamiętniono go w Krynicy Zdroju? O tym wszystkim opowiemy już za chwilę.

Wyjątkowa historia Nikifora Krynickiego

W 1895 roku na świat przyszło nieślubne dziecko Jewdokii Drowniak – skrajnie ubogiej Polki zajmującej się sprzątaniem w krynickich pensjonatach. Ciąża kobiety była wynikiem romansu z nieznanym mężczyzną – niektórzy twierdzą, że był nim Aleksander Gierymski, jeden z najsłynniejszych polskich malarzy impresjonistów, przebywający w willi „Trzy Róże”.

Jewdokia nazwała swojego syna Epifaniusz i przez większość czasu ukrywała go przed światem. Legenda głosi, że na czas pracy pozostawiała chłopca pod mostem, zawiniętego w kilka warstw materiału. Po kilku latach jasne stało się, że dziecko nie rozwija się ono prawidłowo. Epifaniusz miał poważną wadę słuchu, a także problemy z wymową (spowodowane najprawdopodobniej przez przyrośnięty język).

Jedwokia Drowniak zginęła podczas I wojny światowej, osierocając syna. Pozbawiony opieki matki, chłopiec stał się włóczęgą. Ponieważ nie potrafił się porozumiewać z otoczeniem i przedstawić swojego prawdziwego imienia, mieszkańcy Krynicy zaczęli nazywać go Nikiforem.

Sztuka Nikifora

Epifaniusz nie miał środków do życia ani bliskich osób i nie umiał odnaleźć się w społeczeństwie. Miał jednak ogromną pasję – malowanie. Realizował ją pomimo tego, że nie mógł pozwolić sobie na zakup papieru, płótna, pędzli czy chociażby kredek. Jego pierwsze obrazy powstawały na pustych opakowaniach, na zużytych biletach i innych skrawkach papieru, jakie zdołał znaleźć.

Sztuka Nikifora zaczęła interesować Kryniczan oraz kuracjuszy odwiedzających uzdrowisko. Artysta całe dnie spędzał na ulicach miasta, malując cerkwie, spotykane osoby lub samego siebie. Prace wymieniał na jedzenie lub akcesoria malarskie. Z czasem zaczął przyjmować za nie pieniądze.

W 1930 roku sztuka Epifaniusza została dostrzeżona przez Romana Turyna. Zorganizował on pierwsze wystawy prac artysty, które spotkały się z wielkim uznaniem, zarówno wśród polskich, jak i światowych środowisk malarskich.

Pamięć o Nikiforze

Nikifor zmarł w 1968 roku, w Domu Pomocy Społecznej. Pochowano go na Starym Cmentarzu w Krynicy Zdroju.

W 1995 roku w willi „Romanówka” przy Bulwarach Dietla otwarto Muzeum Nikifora w Krynicy. W jego wnętrzach podziwiać można 77 prac artysty, publikacje na jego temat, katalogi z wystaw jego prac, a także skromny warsztat, w którym tworzył. Gorąco zachęcamy do odwiedzenia Muzeum podczas pobytu w Krynicy Zdroju – nie tylko pasjonaci sztuki znajdą w nim coś dla siebie. 🙂

 

 

 

 

28 czerwca 2019